مواد معدنی برای عملکرد مطلوب استخوان ها و عضلات ضروری اند. فرآیند رشد برای ساختار خود به مواد معدنی نیاز دارد و عدم تامین کافی کلسیم و فسفات، اختلال رشد عضله را به همراه دارد. مواد معدنی برای فرآیند های انتقال عصبی، انقباض عضله، فعالیت آنزیمی و … اهمیت دارد. در این مقاله به طور خلاصه توضیح خواهیم داد که چگونه سایر مواد معدنی به غیر از سدیم و کلر در اعمال بیولوژیکی مهم افراد ورزشکار دخالت دارند، و چگونه نیاز به آن ها به وسیله فعالیت ورزشی تحت تاثیر قرار میگیرد.

مواد معدنی مورد بحث:

  • پتاسیم
  • منیزیم
  • کلسیم
  • فسفر
  • آهن

ذخایر مواد معدنی

مقدار مواد معدنی در بدن در میان بافت ها و نیز بین بخش های درون سلولی و برون سلولی با هم متفاوت است. استخوان دارای کلسیم و فسفات بالا، سلول عضله دارای مقدار زیادی پتاسیم و منیزیم و خون و آب بین سلولی حاوی مقادیر بالایی سدیم و کلر هستند.

گرچه مواد معدنی بخش های ثابت بافت هایی مانند استخوان یا عضله هستند، اما این ضرورتا به این معنا نیست که این مواد به آزادانه برای فرآیندهای متابولیکی در دسترس میباشند. بخش عمده ذخایر”متابولیکی” مواد معدنی در پلاسمای خون و مایعات بین سلولی قرار دارند.

مقدار مواد معدنی موجود در داخل مایعات بدن، نتیجه فرآیند های متفاوت در حال انجام است. جذب آن ها از مواد غذایی از یکسو و مصرف یا آزاد کردن آن ها به وسیله بافت ها و نیز دفع یا از دست دادن آن ها ( از طریق تعریق، ادرار و مدفوع ) از سوی دیگر، مقدار واقعی مواد معدنی را تعیین میکند.

این سطوح مواد معدنی در دامنه محدودی حفظ میشود. بنابراین هر نوع مقدار اضافی مواد معدنی از طریق افزایش دفع آن جبران میشود.

هر نوع کمبود مواد معدنی در مرحله اول، از طریق کاهش دفع یا از طریق آزاد شدن آن ها از بافت ها جبران خواهد شد. با ادامه کمبود، سطوح پلاسمایی مواد معدنی شروع به کاهش میکند. موضوع اخیر، جذب یا آزاد شدن مواد معدنی را به وسیله سلول ها و نیز وضعیت مواد معدنی سلول را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

با کمبود مواد معدنی طی دوره های بلند مدت، رشد سلولی وعملکرد سلول با اختلال مواجه خواهد شد. با این حال ، کمبود نسبی یکی یا بیشتر از مواد معدنی طی یک دوره کوتاه مدت_مانند آنچه ممکن است هنگام یک مسابقه فوق استقامتی رخ دهد_ ضرورتا بدین مفهوم نیست که تندرستی و عملکرد تحت تاثیر قرار گرفته اند.

پتاسیم:

پتاسیم مهمترین کاتیون (یون مثبت) درون سلولی با غلظتی در حدود 40 برابر غلظت آن در مایع خارج سلولی است. پتاسیم برای انتقال ایمپالسهای عصبی، پتانسیل غشاء و نیز انقباض سلول عضله و حفظ فشار خون طبیعی حائز اهمیت است.

بخش عمده پتاسیم خورده شده (90 تا 100 درصد) به وسیله روده جذب شده و وارد گردش خون میشود. این موضوع نشان میدهد که مقدار پتاسیم پلاسمایی، انقباض پذیری عضله اسکلتی و قلبی را تحت تاثیر قرار میدهد.

سطوح بیش از حد پتاسیم پلاسما تغییرات مشخصی در الکتروکاردیوگرام ایجاد میکند و حتی ممکن است منجر به ایست ناگهانی قلب شود. بنابراین، باید از مصرف زیاد پتاسیم، که منجر به افزایش پتاسیم خون میشود ، پرهیز کرد. پتاسیم از طریق ادرار و به میزان کمتری مدفوع و تعریق از بدن دفع میشود.

تاثیر پتاسیم در ورزش:

هنگام انقباضات مکرر ، پتاسیم از سلول عضله دفع میشود، این از دست رفتن به وسیله تغییراتی در نفوذپذیری سلول و جریان مکرر رو به داخل و رو به خارج سدیم و پتاسیم ، که بخشی از فرآیند الکتروشیمیایی انقباض است ایجاد میشود.

در سلول های عضله پتاسیم در داخل گلیکوژن ذخیره شده است بر این اساس ، تجزیه گلیکوژن منجر به آزاد سازی پتاسیم در سلول عضله خواهد شد. و متعاقبا ممکن است از دست رفتن پتاسیم را از سلول به فضای خارجی سلولی افزایش دهد. در نتیجه غلظت پتاسیم در مایع بین سلولی و در پلاسمای خون افزایش خواهد یافت. این افزایش هنگام ورزش با شدت بیشینه قابل توجه است. تصور میشود پتاسیم از تارهای آسیب دیده عضله دفع شود، اما هیچ مدرکی برای اثبات آن وجود ندارد. آسیب تار عضله به دلیل فشار مکانیکی ، عمدتا هنگام فعالیت هایی مانند راه رفتن یا دویدن در سرازیری که مستلزم کار منفی است رخ میدهد. تعریقی که هنگام فعالیت ورزشی رخ میدهد ، فقط باعث از دست رفتن مقدار کمی پتاسیم میشود.

غلظت پتاسیم در تعریق حدودا برابر با غلظت آن در پلاسمای خون است. پس از فعالیت ورزشی ، پتاسیم به مقدار زیادی از طریق ادرار دفع میشود به احتمال زیاد به این دلیل است که کلیه برای بازجذب سدیم جهت هموستاز مایع تحریک شده و در نتیجه سدیم را با پتاسیم تبادل خواهد نمود.

در گذشته هنگام رویداد های فوق استقامتی ، نگرانی هایی در مورد آثار احتمالی فعالیت ورزشی بلند مدت و تعریق زیاد، در غلظت پتاسیم پلاسما و تعادل پتاسیم وجود داشته است. تصور شده بود که دفع بلند مدت تعریق به وسیله فعالیت ورزشی ممکن است پتاسیم پلاسما را به حدی پایین آورد که عملکرد قلب و عضله با اختلال مواجه شود. با این حال از آن جا که فعالیت ورزشی بلند مدت به جریان رو به خارج پتاسیم از عضله منجر میشود پتاسیم پلاسما کاهشی را نشان نداده است. بنابراین هر نوع کمبودی که در سطوح پتاسیم درون سلول رخ دهد از نظر اندازه گیری مشکل است . بدین ترتیب از دست رفتن پتاسیم درون سلولی ممکن است بیشتر از مقداری باشد که به وسیله آزاد شدن پتاسیم ناشی از تجزیه گلیکوژن درون سلولی جبران میشود. در چنین موردی هیچ تغییری در پتاسیم آزاد درون سلولی رخ نخواهد داد. با این حال، نیاز به افزایش پتاسیم هنگام فعالیت ورزشی بعید به نظر میرسد. البته نیاز به پتاسیم پس از فعالیت ورزشی ممکن است افزایش یابد، زیرا بلافاصله پس از فعالیت ورزشی میزان جذب بسیارسریع پتاسیم به وسیله عضله اتفاق می افتد. میزان سنتز گلیکوژن عضله و مصرف پتاسیم بالاست. در نتیجه سطح پتاسیم پلاسما پس از قطع فعالیت ورزشی تا استراحت طبیعی یا کمی پایین تر از آن ، به سرعت کاهش می یابد.

مصرف پتاسیم:

پیشنهاد حداقل مصرف روزانه پتاسیم 2 گرم در روز است. این مقدار بدون در نظر گرفتن میزان هدر رفتن احتمالی ناشی از فعالیت ورزشی از طریق ادرار و تعریق است. بنابراین مصرف آن 2 تا 5/3 گرم در روز است. پتاسیم به میزان زیادی در مواد غذایی روزانه موجود است، چرا که این ماده بخش ضروری تشکیل دهنده همه سلول های زنده است. در میوه ها (موز و پرتقال)، سبزیجات، سیب زمینی و گوشت موجود است. بر اساس این موضوع ، دریافت پتاسیم میتواند به میزان زیادی به انتخاب مواد غذایی بستگی داشته باشد. مصرف بالایی از مواد غذایی ویژه میتواند منجر به دریافت بالای پتاسیم به میزان 8 گرم در روز شود.

در ادامه برای بررسی تاثیر سایر مواد معدنی بر ورزش با مقالات ما همراه باشید. همچنین میتوانید از محصولات سایت ما دیدن فرمایید.