بازی ها ، جنبه های تفریحی و سرگرم کنندگی یا آموزشی آن ها ، پرداختن به آن ها یا تماشای آن ها و … ذهن بسیاری از اندیشمندان را به خود مشغول کرده و دیدگاه های مختلفی درباره آن ها به وجود آمده است.
در عین حال ، آنچه همگان بر آن تاکید دارند ، این است که امروزه بازی ها ، چه به صورت فعال و چه به صورت غیر فعال جزئی از زندگی انسان ها شده اند، به طوری که بسیاری از افراد یا بازی میکنند یا به تماشای آن میپردازند.
انواع بازی:
بازی ها انواع و اقسام بسیار زیادی دارند. تعدادی از آن ها فکری هستند ، تعدادی دیگر نمایشی ، تعدادی جنبه آموزشی دارند و تعدادی تنها برای سرگرمی انجام میشوند، تعدادی با تحرک اند و تعدادی دیگر بی تحرک ، تعدادی با وسیله انجام میشوند و تعدادی بدون وسیله .
رایج ترین بازی ها عبارتند از:
- بازی های واقعی جمعی
- بازی های صفحه ای
- بازی های ماشینی
- بازی های بچه گانه
- بازی های شاد
- بازی های کامپیوتری
- بازی های فکری
- بازی های آموزشی
- بازی های نمایشی
- بازی های نوبتی
- بازی های آبی
- بازی های گروهی
- بازی های گروهی پویا
- بازی های حدسی
- بازی های اینترنتی
- بازی های پستی
- بازی های ریاضی
- بازی های تحت شبکه
- بازی های باز و آزاد
- بازی با کاغذ و مواد
- بازی با کلمات
- بازی های ارسالی
- بازی های سیاسی
- بازی پازل
- بازی تست ها
- بازی های خواندنی
- بازی های گفتاری
- بازی های همراه با طناب و ریسمان
- بازی های رومیزی
- بازی های سفالی
- بازی های سنتی
- بازی های سینمایی
- بازی های جنگی و…
بازی های تفریحی که در اوقات فراغت انجام میپذیرند نیز انواع مختلفی دارند:
بازی های ورزشی، بازی های رایانه ای، بازی های با یا بدون وسیله در خانه، بازی های بومی و محلی و … اما همگی آن ها اگر برای تفریح و سرگرمی انجام شوند دارای ویژگی های زیر هستند:
غیر جدی بودن، انجام آزادانه ، نظم، محدودیت زمانی و مکانی ، عدم قطعیت و غیر قابل پیش بینی بودن
نتایج و هدف های بازی :
هدف ها و نتایجی را که در بازی های تفریحی و فراغتی مد نظرند ، میتوان همانند هدف های پرداختن به ورزش دانست که عبارتند از هدف های فیزیولوژیکی ، ذهنی _ روانی و اجتماعی.
هدف های فیزیولوژیکی: بازی های تفریحی و فراغتی ، به ویژه اگر بصورت فعال باشند ، اثرهای مثبت بسیار زیادی بر همه دستگاه ها و اندام های انسان دارند.
هدف های ذهنی _ روانی: بازی ها از عوامل مهم و تاثیرگذار در پرورش و تکامل ذهنی انسان به ویژه کودکان و نوجوانان هستند، به همین دلیل برای کودکان قبل از دبستان محیطی به نام کودکستان به وجود آمده تا آن ها در آن آزادانه به بازی های مورد علاقه خود بپردازند و بطور طبیعی رشد و تکامل یابند. در بعضی از کشورها سعی میشود حتی برای آموزش در کلاس های اول و دوم ابتدایی بیشتر از بازی استفاده شود. علاوه بر جنبه آموزشی، بازی ها موجب میشوند که بسیاری از مهارت های لازم که جنبه پرورشی دارند ، نیز به بهترین وجه فرا گرفته شوند. روحیه تعاون ، همکاری ، حس اعتماد به نفس ، گذشت و فداکاری و افزایش انگیزه از این موارد هستند.
بازی ها موقعیت هایی را فراهم میکنند که در حین آن ها شخص رفتار ها و فعالیت هایی از خود بروز میدهد که در دیگر جنبه های زندگی امکان پذیر نیستند و از راه تخلیه هیجان های انباشته شده ، رضایت مندی روانی به وجود می آید.
هدف های اجتماعی: در حین بازی ، بسیاری از رفتار های اجتماعی آموخته میشوند که در نتیجه آن ، انسان ها در زندگی روزمره خود نیز بهتر با مشکلات و مسائل روبرو میشوند و راه حل های مناسب را پیدا میکنند. بازی ها به ویژه به کودکان و نوجوانان کمک میکنند که وظایف ، ساختار ها ، باورها و ارزش های اجتماعی را بهتر درک کنند و با آن ها کنار آیند.
هنگامی که کودک یا نوجوانی در حین بازی با موقعیتی تنش زا روبرو میشود و راه مقابله با آن را می آموزد ، نظم اجتماعی را نیز فرا میگیرد و با خود به دنیای بزرگسالی منتقل میکند. امروزه در بسیاری از کشورها ، از راه بازی های شاد و متنوع در مدرسه ، به کودکان رفتار های ترافیکی را آموزش میدهند.